'Mayo longo': un fermoso poema de Rosalía de Castro escrito en terras castelás

Empezou o mes de maio, e coa súa chegada lembrei un fermoso, pequeno e melancólico poema da gran escritora galega.

Negra sombra: significado e versións do máis famoso poema de Rosalía de Castro
Unhas palabras do autor do Himno de Galicia que provocarán un desgusto ós separatistas

En 1880 publicouse o poemario "Follas novas" de Rosalía de Castro. Esta obra foi escrita en galego cando residía en Simancas (Valladolid), despois de que o seu marido, Manuel Murguía, fose nomeado director do Arquivo Xeral do Reino de España, con sede nesa localidade. Esa colección de poemas incluía o poema máis famoso de Rosalía, "Negra sombra", na páxina 52. Unhas páxinas despois apareceu o poema que agora nos ocupa. Podedes lelo aquí escrito no galego daquela época (que utilizaba a letra y, dende a Idade Media, por certo):

"Mayo longo... Mayo longo,
Todo cuberto de rosas,
Para algús telas de morte,
Para outros telas de bodas.

Mayo longo, Mayo longo,
Fuches curto para min,
Veu contigo a miña dicha,
Volveu contigo á fuxir".

O poema plasma a tristura que invadiu a vida de Rosalía por unha mestura de circunstancias: a súa propensión á enfermidade, a morte uns anos antes de dous dos seus fillos e tamén a morriña da súa terra. O terceiro verso fala de "telas da morte" (é dicir, sudarios) e o cuarto fala de "telas de boda" (o vestido de noiva e o traxe do noivo), como contraste entre as alegrías dalgúns e a tristeza doutros.

Houbo moi boas versións musicadas deste poema. En 1997, o leonés Amancio Prada publicou esta versión acompañado da Real Filharmonía de Galicia, baixo a batuta de Maximino Zumalave:

No ano 2000, o vigués Carlos Núñez publicou un excelente disco titulado "Mayo Longo", cuxo terceiro tema foi unha fermosa versión musical do poema de Rosalía de Castro, cantado pola lisboeta Anabela Braz Pires. É a miña versión favorita:

Como nota engadida para os admiradores de Rosalía, nese mesmo disco de Carlos Núñez había outro poema da escritora galega: "Astros, fuentes y flores" (pista séptima), poema en español que apareceu no último traballo de Rosalía de Castro "En las orillas del Sar", publicado un ano antes da súa morte. É outro dos meus poemas favoritos deste escritor, e aproveito para poñelo aquí:

"Dicen que no hablan las plantas, ni las fuentes, ni los pájaros,
ni el onda con sus rumores, ni con su brillo los astros:
lo dicen, pero no es cierto, pues siempre cuando yo paso
de mí murmuran y exclaman: — Ahí va la loca soñando
con la eterna primavera de la vida y de los campos,
y ya bien pronto, bien pronto, tendrá los cabellos canos,
y ve temblando, aterida, que cubre la escarcha el prado.

— Hay canas en mi cabeza, hay en los prados escarcha;
mas yo prosigo soñando, pobre, incurable sonámbula,
con la eterna primavera de la vida que se apaga
y la perenne frescura de los campos y las almas,
aunque los unos se agostan y aunque las otras se abrasan.

Astros y fuentes y flores, no murmuréis de mis sueños;
sin ellos, ¿cómo admiraros, ni cómo vivir sin ellos?"

E aquí podedes escoitalo: