As ruínas da Casa de Pedro Madruga, o nobre pioneiro das armas de fogo en Galicia

Na historia de Galicia na Baixa Idade Media, un dos nomes máis coñecidos é o de Pedro Álvarez de Sotomayor (1430-1486).

A desembocadura do río Miñor e a triste maldición deste precioso recuncho de Galicia
A visita dunha parella hispano-estoniana a unha das localidades máis belas do sur de Galicia

Sen dúbida, o nome polo que é máis coñecido é o de Pedro Madruga, alcume que se lle deu polo seu costume de combater de noite, algo que non era habitual naquela época. Este nobre galego, nacido en Pontevedra, foi Mariscal de Baiona, Vizconde de Tui e Conde de Caminha (Portugal), e é coñecido por ser o que introduciu as primeiras armas de fogo en Galicia, concretamente arcabuces e pequenos canóns. Madruga foi un dos nobres que se enfrontaron á Revolta Irmandiña (1467-1469), unha revolta popular contra a nobreza galega.

Hoxe en día, no enorme Castillo de Monterreal, en Baiona (Pontevedra), consérvase un vello edificio en ruínas popularmante coñecida como a Casa de Pedro Madruga, sobre a que xa vos falei en 2012. Construída na segunda metade do século XV, esta mansión estaba situada xunto ao Baluarte do Medio, na zona sur da fortaleza, xunto á porta (baixo estas liñas) que comunicaba o segundo recinto amurallado co primeiro.

Como xa vistes aquí en 2012, a Casa de Pedro Madruga ten dous pisos e está partida en dúas estancias. O piso superior seguramente era a residencia do nobre. Em a súa esquina suroccidental aínda conserva unha gran cheminea, aínda que o chan entre ambos os pisos desapareceu. Posiblemente o piso inferior estivese desinado a cortes.

En 1497 os Reis Católicos outorgaron unha carta-poboa para que 200 veciños de Baiona instalásense no interior desta fortaleza, un poboado que se coñeceu como a vila de Monte-Real, por ser este o nome do castelo. Esta vila chegou a ter 650 habitantes nos seus mellores tempos, e a ela accedíase pola Porta do Sol, situada xunto á Torre do Reloxo, en pártea sur do recinto amurallado, onde hoxe en día ondean as bandeiras de España, Galicia e Baiona.

A comezos do século XVII xa só quedaban 250 veciños nesta vila. En 1656 Juan Feijóo de Sotomayor, maestre de campo e gobernador militar de Baiona, ordenou destruír 400 casas que aínda había no interior das murallas. En 2020, Atlántico Diario sinalou que os cimentos desas antigas casas permaneceron no interior do castelo ata o século XIX, cando o político conservador José Elduayen Gorriti (1823-1898), entón propietario do castelo, ordenou retiralos. Con todo, a Casa de Madruga permaneceu onde estaba.

Tras servir como residencia señorial, a Casa de Pedro Madruga foi utilizada como un almacén de granadas, pólvora e balas de canón para as baterías de artillería do castelo, sendo coñecida como "Almacén de Madruga". Hoxe en día o edificio está en ruínas e cada vez máis tomado pola maleza, que xa case impide ver a cheminea. Segundo Atlántico Diario, en 2009 elaborouse un proxecto de rehabilitación deste edificio, pero 16 anos despois segue tristemente abandonado.

A pasada fin de semana visitei o castelo e tiven a oportunidade de achegarme ata esta casa, tomando estas fotos do seu estado actual e tamén o seguinte vídeo:

Podedes ver máis fotos desta casa na miña conta de Flickr.