A pouco coñecida marcha militar que guiou a uns galegos na súa loita por España en 1808

Galicia é unha rexión española cun enorme patrimonio musical, que inclúe moitas pezas de música tradicional de orixe descoñecida.

'Mayo longo': un fermoso poema de Rosalía de Castro escrito en terras castelás
Unhas palabras do autor do Himno de Galicia que provocarán un desgusto ós separatistas

Son afeccionado á música tradicional galega e á música militar desde hai décadas e teño unha gran colección de discos de ambos os xéneros, pero hai unha peza común a eles que se me escapou ata o de agora. Esta peza é coñecida habitualmente como "Himno do Batallón de Literarios", xa que serviu para acompañar a marcha do Batallón Literario formado por profesores e estudantes da Universidade de Santiago de Compostela en 1808 para combater aos invasores franceses. Con todo, tamén foi difundida co título de "Himno da Guerra de Independencia", xa que foi composta durante esa contenda provocada por Napoleón Bonaparte.

A xesta do Batallón Literario debería ser coñecida por tódolos galegos. Movidos por un fervor patriótico, 1.200 profesores e estudantes alistáronse nel. Tras sucesivos combates, só sobreviviron pouco máis de 100. Na Praza da Quintana de Santiago de Compostela hai unha gran lápida que lembra a estes heroes. Os seus soldados levaban unha cinta que facía referencia ao Rey Fernando VII e ao emperador francés: "Por rescatar a Fernando e acabar con Bonaparte, unióse Minerva a Marte". Lembremos que Minerva era a deusa romana da intelixencia, mentres que Marte era o deus da guerra, co que estes soldados expresaban a unión entre a Universidade e o Exército en defensa de España.

A referencia a Minerva figuraba tamén no estandarte do Batallón, que dicía "Pallad. Legio", unha abreviatura da expresión latina "Palladis Legio" (Lexión de Palas, outro dos nomes da deusa Minerva), xunto á Cruz de Santiago (un símbolo moi ligado a Galicia e que hoxe figura no emblema do Exército Español) e un escudo en cuxos dous primeiros cuarteis figuraban os emblemas heráldicos da Coroa de Castela (da que Galicia forma parte), co escudo do Reino de Galicia no centro. Este estandarte, xa algo deteriorado, consérvase na Facultade de Dereito da Universidade de Santiago.

En verdade, aínda que a citada peza musical é habitualmente mencionada como "himno", en realidade era unha marcha instrumental, dándose unha situación parecida á do Himno de España, procedente da Marcha de Granadeiros e que non ten letra. Na Biblioteca Virtual de Madrid atopei un libreto titulado "Cantos e bailes populares de España" dedicado a Galicia (ver PDF), editado en 1910 pola Unión Musical Española. Neste libreto aparece o Himno do Batallón Literario baixo o título de "Himno da guerra da independecia".

Custoume bastante atopar un vídeo ou arquivo sonoro con este himno. Finalmente, atopeino na conta de Soundcloud do Grupo Organistrum, un grupo de investigación Organistrum foi creado en 2004 na Universidade de Santiago de Compostela. A peza é interpretada con gaita galega e tambor, como seguramente a escoitaron os soldados do Batallón Literario:

Esta peza musical tivo certa relevancia durante o século XIX e ata comezos do século XX, polo que puiden pescudar. Tristemente, hoxe este himno é moi pouco coñecido. Espero que estas liñas sirvan para sacalo do esquecemento.